રાજીવ ગાંધીનું જીવનચરિત્ર-બાળપણ_સિદ્ધિઓ

 રાજીવ ગાંધી

 જન્મ તારીખ: 20 ઓગસ્ટ 1944

 જન્મ સ્થળ: બોમ્બે (હવે મુંબઈ), મહારાષ્ટ્ર

 માતાપિતા: ફિરોઝ ગાંધી (પિતા) અને ઇન્દિરા ગાંધી (માતા)

 પત્નીઃ સોનિયા ગાંધી

 બાળકો: રાહુલ ગાંધી અને પ્રિયંકા ગાંધી વાડ્રા

 શિક્ષણ: દૂન સ્કૂલ, દેહરાદૂન;  ટ્રિનિટી કોલેજ, કેમ્બ્રિજ, ઈંગ્લેન્ડ

 રાજકીય સંગઠન: ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ

 રાજકીય વિચારધારા: જમણી પાંખ;  ઉદાર

 ધાર્મિક વિચારો: હિન્દુ ધર્મ

 પ્રકાશન: રાજીવની દુનિયા: રાજીવ ગાંધી દ્વારા ફોટોગ્રાફ (1995)

 અવસાન: 21 મે 1991

 મૃત્યુ સ્થળ: શ્રીપેરુમ્બુદુર, તમિલનાડુ

 સ્મારક: રાજીવ ગાંધી મેમોરિયલ, શ્રીપેરુમ્બુદુર, તમિલનાડુ

 ભારતના વડા પ્રધાન રાજીવ ગાંધીનું જીવનચરિત્ર

 રાજીવ રત્ન ગાંધીનો જન્મ 20 ઑગસ્ટ 1944ના રોજ થયો હતો અને 21 મે 1991ના રોજ અવસાન પામ્યા હતા, તેઓ ઈન્દિરાના મોટા પુત્ર અને ફિરોઝ ગાંધી, 31 ઑક્ટોબર 1984ના રોજ તેમની માતાના અવસાનથી લઈને 2 ડિસેમ્બરે તેમના રાજીનામા સુધી ભારતના 9મા વડાપ્રધાન હતા.  1989માં સામાન્ય ચૂંટણીમાં હાર બાદ.

 40 વર્ષની ઉંમરે ભારતના વડા પ્રધાન બન્યા પછી, તેઓ આ પદ સંભાળનાર સૌથી યુવા વ્યક્તિ છે.  રાજીવ ગાંધીએ રાજકારણમાં જોડાતા પહેલા ઈન્ડિયન એરલાઈન્સ માટે પ્રોફેશનલ પાઈલટ તરીકે કામ કર્યું હતું.

 કેમ્બ્રિજમાં રાજીવ ગાંધી ઇટાલિયન વિદ્યાર્થી સોનિયા મૈનોને મળ્યા અને પ્રેમમાં પડ્યા.  મૈનોના પરિવારે મેચનો વિરોધ કર્યો, પરંતુ મૈનો રાજીવ સાથે ભારત આવી અને તેઓએ 1969માં લગ્ન કર્યા.  તેમની માતા ભારતીય વડા પ્રધાન હોવા છતાં તેઓ રાજકારણમાં અડીખમ રહ્યા અને તેમના નાના ભાઈ સંજય ગાંધીના અવસાન પછી જ તે બન્યું.  1980માં રાજીવ રાજનીતિમાં આવવા માટે રાજી થયા હતા.

 ઓપરેશન બ્લુ સ્ટારમાં તેમની સંડોવણી બદલ 1984 માં તેમની માતાની હત્યા કરવામાં આવી તે પછી, કોંગ્રેસ પક્ષના નેતાઓએ તેમને નવા વડા પ્રધાન બનવા માટે રાજી કર્યા.

 રાજીવ ગાંધીએ 1984માં સંસદમાં સૌથી મોટી બહુમતી મેળવીને કોંગ્રેસને મોટી ચૂંટણીમાં જીત અપાવી.  તેમની જાહેર છબી એક પ્રામાણિક નેતા, યુવાન, આધુનિક અને મિસ્ટર ક્લીન, યાંત્રિક રાજકારણ અને ભ્રષ્ટાચારથી મુક્ત જેવી હતી.

 બાળપણ

 રાજીવ ગાંધીનો જન્મ ભારતના સૌથી પ્રખ્યાત રાજકીય પરિવારમાં થયો હતો.  તેમના દાદા ભારતીય સ્વતંત્રતા નેતા જવાહરલાલ નેહરુ હતા, જેઓ સ્વતંત્રતા પછી ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન બન્યા હતા.

 રાજીવ ગાંધી અને તેમના નાના ભાઈ સંજયનો ઉછેર અલ્હાબાદ અને દિલ્હીમાં થયો હતો.  રાજીવને તેમની માતાના અલગ થવાથી ખૂબ જ દુઃખ થયું હતું, જેઓ તેમની સંભાળ રાખવા માટે નેહરુ સાથે રહેતા હતા.  1958માં જ્યારે તેના માતા-પિતા ફરી મળ્યા ત્યારે પણ ફિરોઝનું 1959માં હૃદયરોગના હુમલાથી અવસાન થયું.

 રાજીવ ગાંધીએ વેલ્હામ બોયઝ સ્કૂલ ફોર બોયઝ અને ધ દૂન સ્કૂલ, બે અત્યંત વિશિષ્ટ ખાનગી બોર્ડિંગ સ્કૂલોમાં શિક્ષણ મેળવ્યું હતું, અને બાદમાં યુનાઈટેડ કિંગડમમાં ઈમ્પિરિયલ કોલેજ લંડન અને યુનિવર્સિટી ઓફ કેમ્બ્રિજ ખાતે યુનિવર્સિટીમાં ભણ્યા હતા, પરંતુ તેમણે તેમ કર્યું ન હતું. ડિગ્રી

 રાજીવ ગાંધીએ પ્રોફેશનલ પાઈલટ તરીકે ઈન્ડિયન એરલાઈન્સ માટે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું, જ્યારે તેમની માતા 1966માં વડાપ્રધાન બન્યા.  તેમણે રાજકારણમાં કોઈ રસ દાખવ્યો ન હતો અને દિલ્હીમાં વડા પ્રધાનના નિવાસસ્થાનમાં નિયમિતપણે તેમની માતા સાથે રહેતા ન હતા.

 રાજીવ ગાંધીની સિદ્ધિઓ

 તેઓએ આર્થિક પ્રવૃત્તિ પર લાઇસન્સ રાજ, સરકારી ક્વોટા, ટેરિફ અને પરમિટ નિયમોને નાબૂદ કરવાનું શરૂ કર્યું, ટેલિકોમ્યુનિકેશન ઉદ્યોગ, શિક્ષણ પ્રણાલીનું આધુનિકીકરણ કર્યું, વિજ્ઞાન અને તકનીકી પહેલનો વિસ્તાર કર્યો અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સાથેના સંબંધોમાં સુધારો કર્યો.

 તેઓ શ્રીલંકામાં શાંતિ પ્રયાસોને સમર્થન આપવા ભારતીય સૈનિકો મોકલવા માટે પણ જવાબદાર હતા, જે ટૂંક સમયમાં એલટીટીઈ સાથેના ખુલ્લા સંઘર્ષમાં સમાપ્ત થઈ ગયું.  તેમને 1991માં મરણોત્તર ભારત રત્ન એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.  રાજીવ ગાંધી 1991ની ચૂંટણી સુધી કોંગ્રેસના નેતા રહ્યા.

 રાજીવ ગાંધીની રાજકીય સિદ્ધિઓ

 1980 માં તેમના નાના ભાઈના મૃત્યુ પછી, રાજીવ પર કોંગ્રેસના રાજકારણીઓ અને તેમની માતા દ્વારા રાજકારણમાં આવવા માટે દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું.  રાજીવ અને તેની પત્ની બંને આ વિચારના વિરોધમાં હતા, અને રાજીવે પણ જાહેરમાં કહ્યું હતું કે તે તેના ભાઈની સીટ માટે ચૂંટણી લડશે નહીં, પરંતુ આખરે તેની માતાની જીદ સ્વીકારી અને સંસદ માટે પોતાની ઉમેદવારી રજૂ કરી.

 રાજીવ ગાંધીના પ્રવેશની પ્રેસ, જાહેર અને વિપક્ષી રાજકીય પક્ષોમાં ઘણા લોકો દ્વારા ટીકા કરવામાં આવી હતી, જેમણે ભારતીય રાજકારણમાં નેહરુના વંશની ભૂમિકાને તીવ્ર બનતી જોઈ હતી.

 રાજીવ ગાંધી તેમની માતાના મહત્વના રાજકીય સલાહકાર બન્યા અને ફેબ્રુઆરી 1981માં તેઓ ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્યમાં અમેઠીના સંજયના લોકસભા મતવિસ્તારમાંથી ચૂંટાયા.  રાજીવ ટૂંક સમયમાં યુથ કોંગ્રેસના અધ્યક્ષ બની ગયા.  31 ઓક્ટોબર 1984ના રોજ ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યા થઈ ત્યારે રાજીવ પશ્ચિમ બંગાળમાં હતા.

 કોંગ્રેસના ટોચના નેતાઓ તેમજ રાષ્ટ્રપતિ ઝૈલ સિંહે રાજીવ પર ભારતના વડા પ્રધાન બનવા માટે દબાણ કર્યું.  ઈન્દિરાની હત્યા બાદ સહાનુભૂતિની ભાવનાને કારણે કોંગ્રેસ પાર્ટીએ જંગી જીત મેળવી હતી.  સંસદમાં બહુમતીનું અંતર ભારતીય ઇતિહાસમાં સૌથી મોટું હતું, જેણે રાજીવને સરકાર પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ આપ્યું.

 વડા પ્રધાન રાજીવ ગાંધીએ ઇન્દિરા ગાંધીના સમાજવાદથી તદ્દન અલગ દિશામાં દોરવાનું શરૂ કર્યું.  તેમણે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સાથે દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં સુધારો કર્યો, જે લાંબા સમયથી ઇન્દિરાના સમાજવાદ અને યુએસએસઆર સાથે ગાઢ મિત્રતાથી પ્રભાવિત હતા, અને આર્થિક અને વૈજ્ઞાનિક સહયોગનો વિસ્તાર કર્યો.

 રાજીવ ગાંધીએ વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી અને સંબંધિત ઉદ્યોગો માટે સરકારી સમર્થન વધાર્યું, અને ટેક્નોલોજી આધારિત ઉદ્યોગો, ખાસ કરીને કમ્પ્યુટર્સ, એરલાઇન્સ, સંરક્ષણ અને ટેલિકોમ્યુનિકેશન્સ પરના આયાત ક્વોટા, કર અને ડ્યૂટીમાં ઘટાડો કર્યો.  તેમણે વ્યવસાયો અને વ્યક્તિઓને લાલ ટેપ અને અમલદારશાહી પ્રતિબંધો વિના મૂડી, ઉપભોક્તા માલ ખરીદવા અને આયાત કરવાની મંજૂરી આપતા પગલાં રજૂ કર્યા.

 1986 માં, રાજીવે સમગ્ર ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ કાર્યક્રમોનું આધુનિકરણ અને વિસ્તરણ કરવા માટે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિની જાહેરાત કરી.  વર્ષ 1986માં રાજીવ ગાંધીએ જવાહર નવોદય વિદ્યાલય પ્રણાલીની સ્થાપના કરી હતી.

 રાજીવ ગાંધીએ પંજાબમાં આતંકવાદને રોકવા માટે વ્યાપક પોલીસ અને સેના ઓપરેશનને અધિકૃત કર્યું.  ભારત-શ્રીલંકા શાંતિ સંધિ પર રાજીવ ગાંધી અને શ્રીલંકાના રાષ્ટ્રપતિ જે.આર.જયવર્દનેએ 29 જુલાઈ, 1987ના રોજ કોલંબોમાં હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.

 એલટીટીઈની એક મહિલા આત્મઘાતી બોમ્બર તેનમુલી રાજરત્નમે ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન રાજીવ ગાંધીની હત્યા કરી હતી.  ઇટાલિયનમાં જન્મેલી તેમની વિધવા સોનિયા ગાંધી 1998માં કોંગ્રેસ પાર્ટીના નેતા બન્યા અને 2004ની ચૂંટણીમાં પાર્ટીને જીત અપાવી.  તેમના પુત્ર રાહુલ ગાંધી સાંસદ છે.