ગીતા મહોત્સવ પર નિબંધ 

શ્રીમદ ભગવદ્ ગીતાને હિન્દુ ધર્મનો સૌથી પવિત્ર ગ્રંથ માનવામાં આવે છે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ સ્વયં ગીતાનો પાઠ પોતાના મુખથી કર્યો છે અને તે મહર્ષિ વેદ વ્યાસજી દ્વારા લખવામાં આવી છે. ગીતામાં 18 અધ્યાય અને 700 શ્લોક છે. ગીતા મહાભારતના ભીષ્મ પર્વનો જ એક ભાગ છે. ગીતા મહોત્સવને ગીતા જયંતી પણ કહેવામાં આવે છે.

 અહીં આપણે ગીતા મહોત્સવના નિબંધ સાથે જાણીશું કે ગીતા જયંતિ ક્યારે અને શા માટે ઉજવવામાં આવે છે, ગીતાનું આપણા જીવનમાં શું મહત્વ છે અને ગીતાની ઉત્પત્તિ અને ઇતિહાસ વગેરે.

 ગીતા મહોત્સવ ક્યારે અને શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?

 ગીતા જયંતિ એટલે કે ગીતા મહોત્સવ દર વર્ષે હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ માર્ગીશ માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશીના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ એકાદશીને મોક્ષદા એકાદશી પણ કહેવાય છે અને તે ઉત્પન્ના એકાદશી પછી આવે છે.

 ગીતા એ મહાભારત ગ્રંથનો જ એક ભાગ છે. કુરુક્ષેત્રના કૌરવો અને પાંડવો વચ્ચેના યુદ્ધમાં કુંતીનો પુત્ર અર્જુન પોતાના ભાઈ, ગુરુ અને અન્ય સંબંધીઓને પોતાના વિરોધમાં જોઈને વિચલિત થવા લાગે છે અને હાર સ્વીકારવાનું નક્કી કરે છે, ત્યારે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણજીએ સ્વયં પોતાના મોંથી અર્જુનને કહ્યું. ઉપદેશ આપે છે.

 ગીતા મહોત્સવ આ દિવસે ભગવત ગીતાના જન્મદિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. પુરાણો અનુસાર, ગીતાની ઉત્પત્તિ કલિયુગની શરૂઆતના 30 વર્ષ પહેલા થઈ હતી.

 ગીતા મહોત્સવ પર નિબંધ

 આ દિવસે જ જ્યારે કૌરવો અને પાંડવો એકબીજાની સામે શત્રુ બનીને ઊભા હતા, ત્યારે અર્જુન પોતાના સ્વજનોને સામે ઊભેલા જોઈને વ્યથિત થઈ ગયા હતા, ત્યારે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ અર્જુનને ગીતાનું જ્ઞાન આપ્યું હતું, એટલે જ રૂપમાં ગીતાના જન્મદિવસે ગીતા મહોત્સવ ઉજવવામાં આવે છે.

 શ્રીમદ ભગવદ્ ગીતાને હિન્દુ ધર્મમાં શ્રેષ્ઠ ગ્રંથ માનવામાં આવે છે. જો કે, ગીતામાં કોઈ ચોક્કસ ધર્મ અથવા જાતિ વિશે કોઈ વર્ણન નથી. તેના બદલે તે એક સાર્વત્રિક લખાણ છે.

 ગીતાની વિશેષતાનું વર્ણન થોડા શબ્દોમાં કરવું અશક્ય છે. ગીતા શીખવે છે કે વ્યક્તિએ પોતાનું જીવન કેવી રીતે જીવવું જોઈએ, તેનું વ્યક્તિત્વ કેવું હોવું જોઈએ, તેણે જીવનમાં આવતી મુશ્કેલીઓનો કેવી રીતે સામનો કરવો જોઈએ વગેરે.

 એવું કહેવાય છે કે જે કોઈ ગીતાનો હૃદયથી અભ્યાસ કરે છે તેની બધી આંખો ખુલી જાય છે અને તેના માટે જીવન સરળ બની જાય છે કારણ કે ગીતામાં બધી સમસ્યાઓનું સમાધાન છે. આપણી પાસે ઘણા વિદ્વાનો છે જેમણે ગીતાનો અભ્યાસ કર્યો અને તેને પોતાની જીવનશૈલી બનાવી.

 શિક્ષણના વિસ્તરણ પછી, ગીતાનું મહત્વ સમજતા, તે ઘણા ઘરોમાં વાંચવામાં આવી છે અને તેની લોકપ્રિયતા ઘણી વિસ્તરી છે. ગીતા દરેક જાતિ અને ધર્મના લોકોએ વાંચવી જોઈએ કારણ કે તેમાં ધર્મ કે જાતિને નહીં પણ માણસના ધર્મ અને કાર્યને મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે.

 ગીતાને આચરણમાં લાવીને વ્યક્તિનું વ્યક્તિત્વ સુધારી શકાય છે અને વધુ સારા માનવી બનીને સારું જીવન જીવી શકાય છે. લોકોમાં ગીતાના આ મહત્વને જાળવી રાખવા અને નવા લોકોને પ્રેરણા આપવા માટે ગીતા જયંતિ ઉજવવામાં આવે છે.

 ગીતાની ઉત્પત્તિ અને ઇતિહાસ

 શ્રીમદ ભગવદ્ ગીતાની ઉત્પત્તિ શ્રી કૃષ્ણના મુખમાંથી થઈ હતી, જેનું મહર્ષિ વેદ વ્યાસજીએ પુસ્તકમાં શ્લોકોના રૂપમાં વર્ણન કર્યું છે. આ 5158 વર્ષ જૂની વાત છે. કૌરવો અને પાંડવોના યુદ્ધમાં કૃષ્ણજીએ અર્જુનને ગીતાનું જ્ઞાન આપ્યું હતું.

 ગીતાનું આપણા જીવનમાં શું મહત્વ છે?

 ભગવદ ગીતા મુખ્યત્વે માણસના જીવનકાળ સાથે સંબંધિત છે. ગીતાનો યોગ્ય પર્યાય જીવન જીવવાની કળા છે. ગીતામાં વ્યક્તિના જીવનમાં સુખ, દુ:ખ, વિપત્તિ, કર્મ, નોકરી, શિક્ષણ વગેરેનું તમામ જ્ઞાન આપવામાં આવ્યું છે.

 આજના વર્તમાન યુગના લોકો ભોગવિલાસ, મોજશોખ, વિલાસ અને વાસનાના લોભમાં ડૂબેલા છે. બીજી તરફ, ગીતામાં દર્શાવેલ દિવ્ય જ્ઞાન દ્વારા વ્યક્તિ ભય, દ્વેષ, ક્રોધ, ઈર્ષ્યા અને ક્રોધથી કાયમ માટે મુક્તિ મેળવી શકે છે. ગીતામાં મનને નિયંત્રિત કરવાના સરળ ઉપાયો જણાવવામાં આવ્યા છે.

 ભગવદ્ ગીતાના 18 અધ્યાયના 700 શ્લોકોમાં એટલું મૂલ્યવાન જ્ઞાન આપવામાં આવ્યું છે કે જો વ્યક્તિ તેને આત્માથી આચરે તો તેની જીવન જીવવાની રીત બદલાઈ જશે અને જીવન ખૂબ જ સરળ બની જશે.

 ગીતામાં મુખ્યત્વે કર્મને મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. ગીતા અનુસાર માણસે પોતાના કામમાં એકાગ્ર રહેવું જોઈએ અને ફળ ભગવાન પર છોડી દેવું જોઈએ. એટલે કે, જો વ્યક્તિ ફળની ઈચ્છા ન રાખે અને કર્મ આધારિત રહે તો જીવન આપોઆપ સરળ થઈ જાય છે.

 ગીતાનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી, વ્યક્તિ ચિંતાઓ અને તણાવથી મુક્ત થઈ જાય છે અને તેના જીવનમાં રહે છે તો જ આનંદ. ગીતાના જ્ઞાનથી, માણસ આત્મસાક્ષાત્કાર થાય છે અને તે આત્મનિર્ધારિત કરી શકે છે કે તેનું જીવન જીવવાનો હેતુ શું છે. અર્થાત્ ગીતા માણસને જીવન જીવવાનો સાચો માર્ગ બતાવે છે એટલું જ નહીં, તમામ અવગુણોથી પણ મુક્ત કરે છે.

 ગીતામાંથી આપણે શું શીખીએ છીએ?

 ગીતા આપણને જીવનના માર્ગમાં આવતી પ્રતિકૂળતાઓ માટે મોકળો કરે છે. આપણા સુખ, દુ:ખ કે અન્ય પરિસ્થિતિમાં આપણી પ્રતિક્રિયા શું હોવી જોઈએ.

 ગીતા આપણને શીખવે છે કે આપણે આપણા કર્મ અને ધર્મ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. ભગવત ગીતા વાંચવાથી મન શાંત થાય છે. ગીતા એ આપણા વ્યવહારિક જીવનનો ફિલોસોફિકલ આધાર છે. ગીતામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કોઈ પણ કાર્ય કર્યા વિના માનવ શરીરને ટકાવી રાખવું અશક્ય છે અને ક્રિયા દ્વારા જ વ્યક્તિનો સંસાર સાથે સંબંધ સ્થાપિત થાય છે.

 સામાન્ય રીતે, વ્યક્તિની ક્રિયાઓ આપોઆપ ધાર્મિક સ્વભાવની હોતી નથી. ગીતાનું જ્ઞાન મેળવ્યા પછી મનુષ્યના મન અને બુદ્ધિ પર અસર થાય છે અને રોજિંદા જીવનમાં પણ પરિવર્તન આવે છે. માણસને વિવિધ પરિસ્થિતિઓ સામે લડવાનું કે સામનો કરવાનું જ્ઞાન મળે છે.

 ગીતા અનુસાર જ્ઞાનથી વધુ શુદ્ધ કંઈ નથી. તમામ વેદ અને પુરાણોમાં ગીતાને શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. દરેક વ્યક્તિએ આ પવિત્ર ગ્રંથનો અભ્યાસ કરવો જોઈએ. મારા પર વિશ્વાસ કરો તમારું જીવન બદલાઈ જશે.